دارالحدیث

کتاب «طعم مرگ» اثر مهدی فربودی و منتشر شده توسط انتشارات بقیه‌الله، جلد اول از مجموعه هفت جلدی «سرنوشت انسان» است و به بررسی قرآنی و روایی مرگ و تجربه احتضار می‌پردازد. این اثر با استناد به سخنان حضرت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام، فرآیند مرگ، سکرات، ترس از مرگ، اقسام مرگ و داستان‌های عبرت‌آمیز مرتبط را تبیین می‌کند و راهکارهایی برای مواجهه آگاهانه با لحظات پایانی زندگی ارائه می‌دهد. کتاب در هفت فصل تنظیم شده و شامل مطالبی درباره فرا رسیدن اجل، شفاعت، دعاهای مفید و حفظ ایمان در لحظات آخر زندگی است. این اثر منبعی ارزشمند برای پژوهشگران، علاقه‌مندان به مطالعات قرآنی و روایی و کسانی است که به شناخت بهتر حقیقت مرگ و آمادگی روحی و معنوی برای آن اهتمام دارند.

کتاب «عالم قبر» نوشته حسین محرابی و مهدی فربودی، پژوهشی جامع درباره عالم پس از مرگ و واقعیت‌های قبر است که با تکیه بر آیات قرآن و روایات پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله و ائمه معصومین علیهم‌السلام تدوین شده است. این اثر به بررسی آداب و وظایف زندگان در قبال میت، شناخت خانه تاریک قبر، عذاب‌ها و پاداش‌های اعمال انسان در عالم قبر و نحوه تجسم اعمال در آن جهان می‌پردازد. علاوه بر مباحث فقهی و اخلاقی، کتاب شامل داستان‌های عبرت‌آموز از عذاب‌های قبر است تا خواننده با دیدی روشن و آگاهی بیشتر، نسبت به زندگی پس از مرگ و اهمیت اعمال خود، آمادگی پیدا کند.

کتاب در پنج فصل سامان یافته است: فصل اول به وظایف زندگان در قبال مردگان اختصاص دارد، فصل دوم به شرایط و ویژگی‌های خانه تاریک قبر می‌پردازد، فصل سوم عذاب‌های قبر و آثار گناه را شرح می‌دهد، فصل چهارم نحوه تجسم اعمال انسان در عالم قبر را بررسی می‌کند و فصل پنجم شامل داستان‌ها و نمونه‌های واقعی از عذاب‌ها و پاداش‌ها برای عبرت و تذکر است. در بخش‌هایی از کتاب، آداب حضور در مراسم تشییع جنازه، نحوه همراهی با میت و ثواب شرکت در دفن و مراقبت از میت بر اساس روایات ائمه بیان شده است. این اثر برای هر انسانی که به فکر سعادت و آمادگی برای آخرت است، منبعی کاربردی و آموزنده محسوب می‌شود.

این کتاب، مشتمل بر مقدمه محقق کتاب و متن اثر است. در مقدمه، شرح حال نویسنده و آثار علمی او ذکر شده است و کتاب مورد بحث، بررسی گردیده است. محقق کتاب در مقدمه، عقیل برادر امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب(ع) را یکی از رجال صدر اسلام دانسته است که کمتر کسی به ذکر شرح احوال او پرداخته است. پاره‌ای اخبار که از ملاقات‌های عقیل با معاویه سخن می‌گویند یا چیزهایی که در محافل و از بالای منابر درباره کشمکش‌های او و شخصیت‌های بنی‌امیه نقل گردیده باعث شده که تصویری اشتباه از وی در اذهان ترسیم شود[1] و لذا از حقیقت دور نخواهد بود اگر بگوییم که عقیل بن ابی‌طالب آخرین مظلوم صدر اسلام است، تا حدی که متهم شده که عقلش زائل و عمل و کلامش آشفته شده بود.

علم الهی در اندیشه کلامی امامیه
از عصر معصومان علیهم السلام تا مدرسه کلامی بغداد
بازخوانی و تحلیل اندیشه امامیه نخستین درباره یکی از مهم ترین اوصاف الهی

پدیدآورنده : عبد الحسین کافی
ویراستار : محمد مهدی حکیمیان

کتاب «علم الهی در اندیشه کلامی امامیه، از عصر معصومان تا مدرسه کلامی بغداد» بخشی از کلان پروژه « بازشناسی اندیشه کلامی امامیه» است که به بازخوانی و تحلیل اندیشه امامیه نخستین درباره یکی از مهم ترین اوصاف الهی می پردازد.

در این کتاب با بررسی آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت علیهم السلام و مروری بر اندیشه اندیشمندان امامیه در قرون نخستین، مساله علم الهی از دو بعد وجودشناسی و معناشناسی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.

این پژوهش با آثار دیگری که در حوزه خداشناسی و دیگر عناصر معرفتی شیعه به انجام رسیده و یا در دست پژوهش است تکمیل خواهد شد و در نهایت، تقریر جامعی از اندیشه کلامی امامیه – پیش از ورود اندیشه های فلسفی و عرفانی – ارایه خواهد داد.

پیشتر آثاری در موضوع «رابطه ذات و صفات»، «حدوث أسماء» و « اراده الهی» از این پژوهشکده به جامعه علمی عرضه شد که رویکرد اصلی امامیه تا پیش از سده پنجم هجری نسبت به مساله صفات الهی را به تصویر کشید.

بخشی از پیش گفتار کتاب:

طینت انسان به‌‌گونه‎ای سرشته شده است که قابلیت و امکان شناخت حقیقت خداوند را ندارد. ممکن است بتوان نکوهش قرآن از توصیف ذات خدا توسط مردم را نشانه‌‌ای دانست که توصیف کامل و بایستۀ خدا، نه آسان است و نه در حد توان انسان. اما می‌‌توان ادعا کرد که براساس دیدگاه همۀ خداباوران، فی‌‌الجمله امکان شناخت خدا هست.

بشر می‌‌تواند با امداد از وحی، عقل و قلب یا همان فطرت به شناخت خدا رو‌آورد. در هریک از برهان‌‌های فلسفیِ اثبات وجود خدا، دست‌کم به یک صفت توجه می‌‌شود؛ در برهان نظم «ناظم یا مُدبِّر»، در برهان حرکت «محرک اول»، در برهان حدوث «محدِث یا خالق» و در برهان امکان «واجب الوجود»؛ اما در ادیان الهی افزون بر آنچه گذشت، ویژگی‌‌های متعدد دیگری برای خداوند مطرح است که به‌طور عمده در بحث «صفات خدا» مطرح می‌‌شود…

…قرآن کریم از یک‌سو صفات متعددی را به خدا نسبت می‌‌دهد و از سوی دیگر، از فهم آنها با ویژگی‌های مادی برحذر می‌دارد. نفی تشبیه و تعطیل به‌‌صراحت در روایات اهل بیت علیهم السلام به‌‌چشم می‌‌خورد.

برخی از متکلمان و فیلسوفان برای گریز از تشبیه، بر این باورند که باید در توصیف خدا از مفاهیم عام و کلی بهره ‌برد نه از مفاهیمی که مستقیماً از خارج گرفته می‌شوند و خواه‌‌ناخواه ویژگی‌‌های عالم ماده را دارند. گروهی دیگر از اندیشمندان مسلمانان، دیدگاه پیشین را در نفی تشبیه کافی ندانسته‌‌اند؛ ازاین‌رو، صفات ذاتی مانند علم و قدرت را سلبی معنا کرده‌ و مثلاً علم را «عدم جهل» می‌‌دانند. این دیدگاه را «نظریۀ سلبی صفات» می‌‌گویند.

فهرست مطالب کتاب

بخش اول: علم الهی از دیدگاه قرآن و اهل بیت علیهم السلام

فصل اول:مباحث وجود شناختی علم الهی از دیدگاه قرآن و اهل بیت علیهم السلام

فصل دوم:مباحث معناشناختی علم الهی از دیدگاه قرآن و اهل بیت علیهم السلام

بخش دوم: علم الهی از دیدگاه مدارس کلامی امامیه (از کوفه تا بغداد)

فصل اول:علم الهی در مدرسه کلامی کوفه

فصل دوم:علم الهی در مدرسه کلامی بغداد

فصل سوم:جمع بندی، تحلیل و مقایسه دیدگاه های مدرسه کلامی کوفه و بغداد

بخش سوم: مقایسه دیدگاه های متکلمان کوفه تا بغداد با قرآن و روایات

فصل اول:نظریه های وجود شناختی علم الهی

فصل دوم:نظریه های معناشناختی علم الهی

فصل سوم:جمع بندی و تحلیل

کتاب علوم الحدیث ۲۱ یکی از مجلدات ارزشمند در مجموعه‌ی آثار تخصصی علم الحدیث است که با هدف ارتقای سطح علمی طلاب، پژوهشگران و علاقه‌مندان به مطالعات روایی تدوین شده است. در این جلد، نویسنده با نگاهی تحلیلی و انتقادی، به بررسی عمیق مبانی و روش‌های پژوهش در حدیث پرداخته و تلاش کرده است تا فهم و تحلیل روایات را بر پایه‌ی اصول عقلانی، تاریخی و دینی سامان دهد.

اثر حاضر با بهره‌گیری از منابع معتبر اسلامی و تطبیق دیدگاه‌های مختلف، مباحثی همچون اعتبارسنجی اسناد، تحلیل متون حدیثی، جایگاه حدیث در استنباط احکام شرعی، و ارتباط میان سنت و قرآن را به‌صورت مستدل و نظام‌مند بررسی می‌کند.

از دیگر ویژگی‌های برجسته‌ی این کتاب، پرداختن به چالش‌های نوین در حوزه‌ی نقد حدیث و بررسی تأثیر اندیشه‌های نو بر سنت حدیث‌پژوهی اسلامی است. به همین دلیل، کتاب علوم الحدیث ۲۱ نه‌تنها یک منبع آموزشی برای طلاب و دانشجویان است، بلکه برای اساتید، محققان و علاقه‌مندان به مباحث قرآنی و حدیثی نیز اثری الهام‌بخش و مرجع به‌شمار می‌آید.

این کتاب با ساختار منظم، بیان شیوا و نگاه تطبیقی میان مکاتب حدیثی شیعه و اهل سنت، راه را برای فهمی عمیق‌تر از میراث روایی اسلام هموار می‌سازد و به خواننده کمک می‌کند تا ارتباط میان سنت، عقل و وحی را بهتر درک کند.

کتاب علوم الحدیث ۲۲ از مجموعه آثار تخصصی در حوزه حدیث و علوم اسلامی است که به بررسی عمیق مبانی، روش‌ها و معیارهای نقد و فهم حدیث می‌پردازد. این جلد با نگاهی علمی و تحلیلی، به تبیین جایگاه حدیث در میان سایر منابع معرفتی اسلام مانند قرآن و عقل توجه ویژه دارد. نویسنده در این اثر تلاش کرده است تا مفاهیم بنیادین علم الحدیث را با زبانی دقیق، روشن و مستند بیان کند تا هم برای طلاب و هم برای پژوهشگران دانشگاهی قابل استفاده باشد.

در این جلد از مجموعه، علاوه بر معرفی قواعد نقد سند و متن حدیث، به بررسی تطبیقی دیدگاه‌های حدیثی در میان شیعه و اهل سنت نیز پرداخته شده است. همچنین مباحثی درباره‌ی نقش حدیث در شکل‌گیری اندیشه‌ی اسلامی، کارکردهای اجتماعی و اخلاقی روایت، و معیارهای تشخیص حدیث صحیح از ضعیف مطرح می‌شود.

کتاب علوم الحدیث ۲۲ علاوه بر محتوای علمی قوی، از نظر ساختار آموزشی نیز بسیار منسجم و هدفمند تدوین شده است؛ به طوری که می‌تواند به عنوان منبع درسی در حوزه و دانشگاه یا منبع کمکی برای پایان‌نامه‌ها و پژوهش‌های تخصصی مورد استفاده قرار گیرد.

این اثر ارزشمند گامی در جهت تقویت بنیان‌های پژوهش دینی، فهم دقیق متون روایی، و گسترش نگاه عقلانی در مطالعات حدیثی است. مطالعه آن به همه علاقه‌مندان به علوم اسلامی، حدیث‌پژوهی و تاریخ اندیشه اسلامی توصیه می‌شود.

کتاب «غرر قرآن: از نظریه تا تفسیر» اثر علی راد، دانشیار دانشگاه تهران، یک پژوهش جامع و علمی در حوزه علوم قرآنی و تفسیر آیات است که تلاش می‌کند مفهومی مهم و نسبتاً کمتر بررسی شده به نام غرر را به صورت دقیق و کاربردی معرفی کند. این اثر با ترکیب رویکرد نظری و تحلیلی، ابتدا مفهوم غرر را از دیدگاه متون قرآنی، روایی و تفسیری بررسی کرده و سپس راهکارهای عملی برای تفسیر آن ارائه می‌دهد.

کتاب شامل تحلیل‌های تطبیقی، نقد و بررسی نظریه‌های مختلف و ارائه مثال‌های متنوع از آیات قرآن است تا خواننده بتواند پیوند میان نظریه و عمل را به خوبی درک کند. از دیگر ویژگی‌های این اثر می‌توان به استناد به منابع معتبر و جامع، زبان دقیق و تخصصی، و ارائه مفاهیم به شیوه‌ای قابل فهم اشاره کرد.

این کتاب برای دانشجویان، اساتید، پژوهشگران علوم اسلامی و علاقه‌مندان به فهم عمیق‌تر قرآن کریم یک مرجع علمی ارزشمند محسوب می‌شود و به خواننده کمک می‌کند تا معنای آیات غرر قرآن را به صورت دقیق‌تر و کاربردی‌تر دریابد و آن را در مطالعات دینی و زندگی روزمره به کار گیرد.

کتاب غنچه‌های شرم اثری ارزشمند از دکتر عباس پسندیده است که با نگاهی تازه و روان، به تبیین مفهوم عمیق و فراموش‌شده‌ی حیا در زندگی فردی و اجتماعی می‌پردازد. این اثر خلاصه و بازنویسی کتاب پژوهشی «فرهنگ حیا» است و با زبانی ساده، ویژه‌ی نسل نوجوان و جوان تدوین شده تا نقش سازنده‌ی حیا در رشد اخلاقی و آرامش روانی آنان را آشکار سازد.

نویسنده در این کتاب نشان می‌دهد که حیا نه‌تنها یک تکلیف اخلاقی، بلکه از ضروریات موفقیت و سلامت اجتماعی است. او با استناد به آموزه‌های دینی، روان‌شناسی اخلاق و نیازهای فرهنگی روز، به بازسازی این مفهوم بنیادین می‌پردازد و راهکارهایی عملی برای نهادینه‌سازی آن در زندگی امروز ارائه می‌کند.

کتاب غنچه‌های شرم: نگاهی نو به مفهوم حیا، تلاشی برای آشنایی دوباره‌ی نسل جوان با یکی از زیباترین ارزش‌های انسانی و اسلامی است؛ مفهومی که در سایه‌ی آن، امنیت، آرامش و کرامت انسانی معنا می‌یابد.