تاریخ حدیث

کتاب «زیدیه و حدیث امامیه» اثری پژوهشی و تحلیلی است که با نگاهی دقیق و مستند، به بررسی تاریخی و معرفتی تعامل میان دو مکتب بزرگ شیعی یعنی زیدیه و امامیه در حوزه‌ی حدیث‌پژوهی و نقل روایات می‌پردازد.
دکتر اعظم فرجامی در این اثر کوشیده است تا تصویری روشن از چگونگی شکل‌گیری، تحول و تأثیر مبانی فکری زیدیه بر ساختار حدیثی امامیه ارائه دهد و مسیر تعامل، اختلاف و همگرایی این دو جریان را در بستر تاریخی و اجتماعی اسلام تحلیل کند.

در این پژوهش، نویسنده با استفاده از منابع کهن رجالی، تاریخی و حدیثی، به دنبال پاسخ به پرسش‌هایی بنیادین است:
چرا زیدیه و امامیه با وجود اشتراک در محبت اهل‌بیت(ع)، در پذیرش و نقل احادیث از یکدیگر اختلاف داشته‌اند؟
چه عواملی موجب شده که نظام حدیثی امامیه در قرون نخست، از مکتب زیدی فاصله بگیرد؟
و چگونه می‌توان این تحولات را در چارچوب فهم تاریخی و عقیدتی تحلیل کرد؟

کتاب در سه محور اصلی تنظیم شده است:

شناخت تاریخی زیدیه: بررسی ریشه‌های فکری و سیاسی این مکتب از زمان امام زین‌العابدین(ع) تا قرن‌های نخست هجری، با تأکید بر نحوه‌ی شکل‌گیری سنت حدیثی زیدی.

جایگاه حدیث در اندیشه زیدی و امامی: مقایسه تطبیقی روش‌های جمع، نقل و نقد حدیث در دو مکتب و تحلیل دیدگاه‌های راویان برجسته.

تأثیر متقابل دو جریان: بررسی نقاط اشتراک و اختلاف در نقل روایات، معیارهای صحت و ضعف، و تأثیر شرایط تاریخی – سیاسی بر شکل‌گیری روایات.

دکتر فرجامی با نگاهی روش‌مند، ضمن تبیین پیوندهای فکری میان زیدیه و امامیه، نشان می‌دهد که فهم دقیق از حدیث، تنها با در نظر گرفتن زمینه‌های تاریخی و اجتماعی ممکن است.
او تأکید دارد که مطالعه‌ی تطبیقی حدیث میان این دو مکتب، دریچه‌ای تازه برای شناخت چگونگی رشد و تحول تفکر شیعی در تاریخ اسلام می‌گشاید.

کتاب از لحاظ علمی دارای انسجام، استدلال و منابع دقیق است و به همین دلیل، نه‌تنها برای طلاب و دانشجویان رشته‌های علوم قرآن و حدیث، الهیات و کلام اسلامی مفید است، بلکه پژوهشگران تاریخ اسلام و محققان حوزه‌ی تحول اندیشه‌ی شیعی نیز می‌توانند از آن بهره ببرند.