جستارهایی در مدرسه کلامی کوفه، مدرسه کلامی کوفه، تاریخ کلام امامیه، اندیشه‌های کلامی، محمدتقی سبحانی، پژوهش کلام اسلامی، مقالات کلامی، تحلیل مدارس کلامی، کلام امامیه، تاریخ فکری اسلام

کوفه یکی از بارزترین مرکز تحولات فرهنگی و سیاسی عراق و حتی جهان اسلام در صده اول اسلام می باشد. استمرار این امتیاز در زمان امامین صادقین علیهما السلام تا آن‌جا ادامه یافت که چونان پایتخت فکری – فرهنگی جهان اسلام جلوه نمود. در واقع، وجود تعداد کثیری ازمحدثان، متکلمان، شاعران، ادیبان، مورخان و خاندان‌های دانشور شیعی و ‌سنی در کوفه، فضایی را رقم زد تا این مرکز تأثیر بسزایی در رشد جریان فرهنگی اسلام داشته باشد.

تلاش علمی دانشوران و عالمان کوفی در گرایشات مختلف علمی، دستاورد‌های زیادی را برای مسلمانان در عرصه های مختلف، بویژه دانش کلام بهمراه داشته است.

دستاورد و میراثی که بر پایه آن امروزه مدرسه کلامی کوفه را از دیگر مدارس باز می‌شناسیم. اهمیت تاریخی این مدرسه، به وجود مباحث صریح و آشکار نظری و اعتقادی در سطح جامعۀ علمی آن دوران باز می­گردد.

در این مدرسه، امامیه،‌ چونان فرقه‌ای کلامی، خود را معرفی کرده و مهم‌ترین و بیشترین میراث اعتقادی برخاسته از کلمات اهل بیت علیهم السلام و بزرگان اصحاب را تولید و عرضه می‌کند و از این طریق، ‌میراث کلام شفاهی را به کلام مکتوب بدل می نماید

یکی از بارزترین ویژگی این مدرسه، به نوع نظریه‌پردازی‌ها و تبیین‌گری‌هایی آن است که بر‌خلاف سایر جریان‌های کلامی هم عصر خود، بر پایۀ متون وحیانی شکل گرفته است. نظریه‌پردازی‌های متن‌مدار متکلمان این مدرسه، همچون هشام بن حکم و هشام بن سالم و مومن ‌الطاق در موضوعات مختلف، از نقاط شعف ‌انگیز و قابل توجه متکلمان این مدرسۀ کلامی است.

در کنار این ویژگی روش‌شناسانه در مدرسۀ کوفه، نقطۀ هدف مباحث کلامی در مدرسۀ کوفه نیز قابل توجه است. در این مدرسه – بر‌خلاف مدرسۀ مدینه – عمدتاً نتایج نظری و فکری مباحث مورد توجه و نظر است تا اهداف عملی و سیاسی.

همچنین نحوۀ ظهور و بروز این مباحث، نمونۀ دیگری از این ویژگی‌هاست که تا قبل از مدرسۀ کوفه مباحث اعتقادی بیشتر در قالب خطبه‌ها و نامه‌ها نمایان می‌شد و در دوره مدرسۀ کوفه، بیشتر در حلقه‌های مناظره‌های شفاهی، رساله‌های کوتاه و تک‌نگاری‌های اعتقادی رخ می داد.

فصول مختلف این کتاب به قرار ذیل می باشد:

فصل اول: معرفی مدرسه کوفه

فصل دوم :موضوعات کلامی مطرح در مدرسه کوفه

فصل سوم: جریان‌ها و روش های کلامی متکلمان کوفه