روان‌شناسی اسلامی

کتاب «درآمدی بر روانشناسی تنظیم رفتار با رویکرد اسلامی» اثر محمدصادق شجاعی، پژوهشی جامع در حوزه روانشناسی دینی است که به بررسی چگونگی تنظیم رفتار انسان بر اساس آموزه‌های اسلامی می‌پردازد. این اثر با تلفیق علوم روانشناسی و معارف اسلامی، مدلی کاربردی برای هدایت رفتار فرد و ارتقای خودکنترلی و تقوا ارائه می‌کند و نشان می‌دهد چگونه آموزه‌های دین می‌تواند در زندگی روزمره نقش مؤثری داشته باشد.

کتاب در چهار بخش اصلی تنظیم شده است: بخش اول به کلیات و مفهوم‌شناسی اختصاص دارد و مفاهیم پایه روانشناسی رفتار و جایگاه آن در معارف اسلامی را معرفی می‌کند. بخش دوم، مبانی نظری تنظیم رفتار در معارف اسلامی را مورد بررسی قرار می‌دهد و آموزه‌های قرآن، حدیث و منابع اخلاقی و تربیتی را تحلیل می‌کند. بخش سوم، اصول و قواعد تنظیم رفتار را ارائه می‌کند و راهکارهای عملی برای هدایت رفتار انسان بر اساس رویکرد اسلامی را شرح می‌دهد. در نهایت، بخش چهارم با عنوان تقوای عاقلانه؛ الگوی دینی تنظیم رفتار به ارائه الگوی عملی و دینی می‌پردازد که نشان می‌دهد چگونه تقوا می‌تواند ابزار اصلی کنترل و مدیریت رفتار انسان باشد و مسیر رشد فردی و اجتماعی را هموار کند.

ویژگی برجسته این کتاب، تلفیق مبانی نظری با کاربردهای عملی است؛ به طوری که خواننده می‌تواند با بهره‌گیری از آموزه‌های اسلامی، رفتار خود و دیگران را تحلیل کرده و مهارت‌های روانشناختی لازم برای مدیریت هیجانات و تصمیم‌گیری‌های درست در زندگی روزمره را کسب کند. این اثر برای پژوهشگران، دانشجویان رشته روانشناسی، علوم تربیتی و علوم دینی و همچنین علاقه‌مندان به رشد فردی و اخلاقی بسیار مفید و راهگشا است.

در مجموع، کتاب «درآمدی بر روانشناسی تنظیم رفتار با رویکرد اسلامی»، راهنمایی علمی و کاربردی برای فهم و مدیریت رفتار انسان با اتکا به معارف دینی و اصول روانشناسی است و به عنوان مرجعی ارزشمند برای کسانی که به دنبال توسعه مهارت‌های زندگی و رشد اخلاقی هستند، شناخته می‌شود.

راز رضایت

رضایت از زندگی، از مؤلفه های کلیدی شادکامی است و به همین جهت، انسان همواره در جستجوی آن است.
روان شناسان از دیرباز و به ویژه در دوره اخیر به این موضوع پرداخته و تبیین های خود را ارائه کرده اند؛ اما در منابع اسلامی نیز به این موضوع توجه جدی شده است. آنچه در این کتاب به دنبال آن هستیم رضامندی از دیدگاه اسلام است. مسئله این است که بر اساس منابع اسلامی، رضامندی چه تعریفی دارد؟ از چه مؤلفه هایی تشکیل شده است ؟و کدام نظریه اسلامی میتواند رضامندی را تبیین کند؟
تئوری اسلامی رضامندی «خیر ادراک شده» است و بر همین اساس عواملی مشخص به تأمین رضایت از زندگی می پردازند .مباحث مهم این کتاب عبارت اند از: ماهیت رضامندی پیش نیازهای رضامندی و عوامل رضامندی.

سعادت و شادکامی از دیدگاه اسلام – دکتر حمزه عبدی

کتاب «سعادت و شادکامی از دیدگاه اسلام» نوشته‌ی دکتر حمزه عبدی، پژوهشی علمی و عمیق درباره‌ی مفهوم سعادت، خوشبختی و شادکامی از منظر قرآن و حدیث است. نویسنده در این اثر، با نگاهی روان‌شناختی و تحلیلی، به تبیین دیدگاه اسلام درباره‌ی عوامل و سطوح سعادت انسانی پرداخته و تفاوت آن را با نظریه‌های روان‌شناسی مثبت‌گرا آشکار ساخته است.

در این پژوهش، سعادت و شادکامی از دیدگاه اسلام نه‌تنها به عنوان یک احساس لحظه‌ای، بلکه به عنوان فرآیندی درونی، اخلاقی و مبتنی بر رشد معنوی معرفی می‌شود. مؤلف با استفاده از روش‌های دقیق علمی و تحلیل محتوای متون دینی، نشان می‌دهد که آموزه‌های اسلامی در حوزه‌ی روان‌شناسی انسان، بر پایه‌ی قوانین ثابت و قابل تبیین علمی استوارند و می‌توانند پاسخی عمیق‌تر و پایدارتر از روان‌شناسی مدرن به مسئله خوشبختی ارائه دهند.

این کتاب حاصل تلاش گروه روان‌شناسی اسلامی دارالحدیث است که با هدف استخراج و تبیین مفاهیم روان‌شناختی اسلام تدوین شده است. در مقدمه کتاب، نویسنده تأکید می‌کند که برای دستیابی به علم دینی، باید از تقلید صرف از تحقیقات غربی پرهیز کرد و به کشف نظام فکری و علمی اسلام در حوزه‌ی روان انسان پرداخت.

اثر حاضر، منبعی ارزشمند برای پژوهشگران، دانشجویان رشته‌های روان‌شناسی، علوم تربیتی و معارف اسلامی است و می‌تواند راهنمایی کاربردی برای کسانی باشد که به دنبال درک عمیق از مفهوم سعادت و شادکامی از نگاه اسلام هستند.

شادی و شادکامی: درآمدی بر شادی از ديدگاه اسلام با رويکرد روان‌شناسی مثبت‌گرا، اثری از گروه روان‌شناسى اسلامى پژوهشكده اخلاق و علوم رفتارى «دارالحديث»، نوشته سید مهدی خطیب که زیر نظر عباس پسندیده به‌انجام رسیده‌است.

رويكرد كلّى روان‌شناسى به دين و مذهب و رويكرد روان‌شناسى مثبت‌گرا به آموزه‌هاى اخلاقى اديان، روندی را بوجودآورد که در سايۀ آن، دانش روان‌شناسى، قابليت يافت تا بُعد روان‌شناختى اديان را نيز درك كند.

گروه روان‌شناسى اسلامى«دار الحديث»، براساس رسالت خود (تبيين روان‌شناختى آموزه‌هاى اسلامى)، در صدد است كه معارف روان‌شناختى متون دينى (قرآن و حديث) را بدون كپى‌بردارى از تحقيقات روان‌شناختى، استخراج و به جامعۀ علمى عرضه نمايد.

امروزه، با همۀ پيشرفت‌هايى كه انسان در عرصۀ فن‌آورى به دست آورده، امّا نتوانسته است خلأهاى روان‌شناختى را از اين طريق، پُر نمايد. اين تصوّر كه انسان با پيشرفت فن‌آورى، لحظه‌هايى آرام همراه با شادى و شادمانى خواهد داشت، به واقعيت نپيوسته است و آدمى، همواره تلاش مى‌كند، تا شادى و آرامش را به زندگى خود، بازگرداند. چه چيزى مى‌تواند زندگى را غرق در شادى كند؟ آيا برخوردارى از سطح عالى تحصيلات، به اين امر كمك مى‌كند؟ آيا ثروت، مى‌تواند گره كور اين مشكل را باز كند؟ آيا موقعيت اجتماعى و مسائلى از اين قبيل، مى‌تواند موجبات شادى را در جوامع مختلف و در بستر خانواده، فراهم آورد؟ آيا اصولاً هر آنچه باعث شادى مى‌گردد، مى‌تواند پيامد مثبت داشته باشد يا در بعضى مواقع، شادى‌هاى زودگذرى وجود دارند كه نه تنها پيامد مثبتى ندارند بلكه آثار منفى به بار مى‌آورند؟

آنچه در بخش اوّل اين كتاب، رهگيرى شده است، پاسخ به سؤالات ياد شده و پرداختن به مقولۀ شادى در قالب ماهيت شادى، پايدارى آن، و منابع و موانع شادى، است. بايد خاطر نشان ساخت كه اين پژوهش، صرفاً بر مبناى كليدواژۀ «فرح» در آموزه‌هاى دين، صورت گرفته است.

به عبارت دیگر در اين نوشتار، موضوع«شادى» با رويكردِ روان‌شناسى مثبت‌گرا و در چارچوب شادكامى، پژوهش گرديد تا جايگاه فرح و سرور، از ديدگاه اسلام و اثر آن‌ها بر شادكامى و نيز عوامل آن‌ها روشن گردد.

فرح از نگاه آيات و احاديث و نشاط از نگاه آيات و احاديث، دو بخش عمده مطالب کتاب را تشکیل می‌دهند.