مرتضی خوش‌نصیب

فرهنگ نامه « تهجّد » ، یکی دیگر از مجموعه فرهنگ نامه هایی است که با هدف تصحیح و تقویت فرهنگِ ارزش های رفتاری ، در دست تدوین اند. « فرهنگ نامه تهجّد » یا شب زنده داری ، قطره ای است از دریای علوم و معارف ناب اسلامی و مدخلی دیگر از دانش نامه قرآن و حدیث که به صورت مستقل ، منتشر می شود. در این دانش نامه ، واژه ها و اصطلاحاتی که در قرآن و احادیث ، کاربرد گسترده ای دارند ، به ترتیب الفبایی ، با نظمی نوین و با ذکر نمونه کاربرد ها (شواهد) ، معناشناسی و… تحلیل و تبیین می گردند. این فرهنگ نامه، در شش فصل زیر: فصل اوّل: تشویق به شب زنده داری فصل دوّم: ویژگی های نماز شب فصل سوّم: آثار نماز شب فصل چهارم: چگونگی به جای آوردن نماز شب فصل پنجم: آداب نماز شب فصل ششم: عوامل محرومیّت از نماز شب رهنمودهای قرآن و احادیث اسلامی را درباره ارزش فرهنگ شب زنده داری و آداب آن به صورتی جامع و با نظمی نوین ارائه می کند. کتاب « فرهنگ نامه تهجّد » با شمارگان ۱۰۰۰ ، قیمت ۱۱۰۰۰ ، تألیف آیت الله محمدی ری شهری ، توسط انتشارات دارالحدیث منتشر شد.

کتاب فرهنگ‌نامه سخن و سکوت اثری ارزشمند از آیت‌الله محمدی ری‌شهری و مرتضی خوش‌نصیب است که با تکیه بر آیات قرآن و احادیث اسلامی، به بررسی ژرف و مستند دو رفتار بنیادین انسان یعنی سخن گفتن و سکوت می‌پردازد.
در این فرهنگ‌نامه، آیات و روایات مرتبط با این دو موضوع، به شیوه‌ای نظام‌مند و دقیق گردآوری شده تا مخاطب بدون نیاز به شرح و تفسیر، پیام اصلی دین را درباره‌ی گفتار و خاموشی دریابد.

در بخش نخست کتاب، مفهوم سخن، جایگاه زبان، نقش گفتار در سعادت انسان، اهمیت مراقبت از زبان و آثار اخلاقی و اجتماعی آن تبیین می‌شود. نویسندگان نشان می‌دهند که سخن گفتن، اگر برخاسته از خرد، معرفت و نیت خیر باشد، نعمتی الهی است؛ اما گفتار ناسنجیده، دروغ، غیبت و سخن بیهوده می‌تواند سرچشمه‌ی بسیاری از لغزش‌ها و آسیب‌ها گردد.
فصول این بخش به مباحثی همچون آداب سخن، گونه‌های گفتار، آثار سکوت و زبان‌داری، و آسیب‌های زبان اختصاص دارد.

در بخش دوم، موضوع سکوت و خاموشی مورد توجه قرار گرفته است؛ سکوتی که نه از جهل یا انزوا، بلکه از آگاهی، تقوا و حفظ حرمت گفتار برمی‌خیزد. نویسندگان با استناد به احادیث اهل‌بیت (ع) نشان می‌دهند که سکوت در جای خود، زمینه‌ی رشد عقل، آرامش درون و سلامت اجتماعی را فراهم می‌آورد.

فرهنگ‌نامه سخن و سکوت، اثری است تأمل‌برانگیز و کاربردی برای هر انسان مؤمن و اهل معرفتی که می‌خواهد با هدایت قرآن و حدیث، مرز میان گفتار نیک و سکوت خردمندانه را بشناسد و در مسیر اخلاق اسلامی گام بردارد.

فرهنگ نامه یتیم نوازی – محمدی ری شهری، مرتضی خوش نصیب

اگر چه «یتیم» در لغت و اصطلاح، به کودکی گفته می‌ شود که پدر خود را از دست داده است، ولی از منظر اجتماعی و عاطفی، کودکی که پدر، مادر یا هر دوی آنها را از دست داده یا به هر دلیل، ارتباطش با آنها قطع شده است، نیازمند همدردی، همدلی و توجّه بیشتر، دقیق‌تر و ظریف‌تر است، تا جای خالی سرپرست و مربّی او به ‌گونه‌ ای شایسته پر شود.

در سده‌ های گذشته، عموماً مردم به ‌صورت خودجوش، سرپرستی یتیمان را عهده‌ دار می‌شدند و کارهای آنان را سامان می‌ دادند. این سبک – که امروزه نیز هنوز بخشی از ضایعۀ اجتماعی مورد بحث را پوشش می ‌دهد – ، مزایا و کاستی‌هایی دارد که برخی از آنها در شیوه‌ های نوین، جبران شده است.

در این میان، آشنایی با آموزه ‌های وحیانی، برگرفته از قرآن و احادیث و سیرۀ معصومان علیهم السلام که نحوه مواجهه با یتیمان را از جوانب مختلف، به زیبایی تبیین کرده ‌اند، راه‌گشا خواهد بود؛
در یک نگاه می توان گفت: این آموزه ‌ها فراتر از زمان، مکان، مذهب، دین و فرهنگِ یتیم و سرپرست و در یک کلمه، مطابق با فطرت انسانی بیان شده ‌اند.

کتاب فرهنگ ‌نامۀ یتیم‌نوازی ضمن جمع ‌آوری و ارائۀ آیات و روایات مرتبط با این موضوع، تلاش دارد تا اهمیت و چگونگی مددرسانی در قالب: تربیت شایسته، مهرورزی، تأمین مالی و دیگر جلوه های یتیم نوازی را از منظر قرآن و حدیث تبیین نماید.

کتاب «فرهنگ نامه یتیم نوازی» در پنج فصل سامان یافته است :

فصل اول: دوره یتیمی
فصل دوم: رفتارهای شایسته با یتیم
فصل سوم: رفتارهای ناروا با یتیم
فصل چهارم: نکوهش به ناحق خوردن مال یتیم
فصل پنجم: برکات رعایت حال یتیم

کتاب “فرهنگ نامه یتیم نوازی” تألیف آیت الله ری شهری و مرتضی خوش نصیب، به زبان فارسی در قطع رقعی و در ۱۰۸ صفحه در سال ۱۴۰۲ توسط انتشارات دارالحدیث منتشر شده است.