علوم اسلامی

مبانی حدیث شناسی

سید محمدکاظم طباطبایی

حدیث، حکایت و گزارش سنّت است؛ از این رو، تنها طریق دستیابی به سنّت و آگاهی از آن، از مسیر حدیث خواهد بود. بر این پایه، آگاهی از ویژگی های حدیث و آشنایی با مبانی، منابع، شیوه ها و ظرافت های حدیث پژوهی، نیاز آغازین هر پژوهشگر در حوزه معارف اسلامی است.

مباحث مرتبط با حدیث در سه گروه، دسته بندی می شوند:

• متن پژوهی: فهم حدیث و پژوهش در محتوای احادیث برای دستیابی به معنای دقیق حدیث و فهم مراد معصومان علیهم السلام در این مبحث قرار می گیرد.
• علوم پیرامونی: آگاهی از دانش های مرتبط با حدیث، همچون تاریخ حدیث، رجال، درایه، کتاب شناسی، روش فهم و…، در این مجموعه قرار دارد.
• مباحث بنیادی: مباحث اساسی که به زیرساخت های حجیت و اعتبار حدیث و گستره آن از منظرهای متفاوت می پردازد، در این گروه مطرح می شوند. مباحثی همچون حجیت سنّت، رابطه سنّت با قرآن، چگونگی مواجهه عالمان دینی با حدیث و سنّت، ویژگی های حدیث شیعی و سنّی، اعتبار احادیث اهل بیت علیهم السلام، رابطه عقل و نقل و…، از جمله مباحث بنیادین در حوزه حدیث شناسی اند.

این کتاب، در پی برآوردن مطالب در این حوزه خاص و بنیادی است.

مطالب کتاب مبانی حدیث شناسی در شانزده درس با عنوان زیر، سامان یافته است:

درس اول: سنّت

درس دوم: اعتبار سنّت نبوی

درس سوم: اعتبار قول و فعل اهل بیت علیهم السلام

درس چهارم: نیاز به سنّت

درس پنجم: قرآن بسندگی

درس ششم: حدیث بسندگی

درس هفتم: جایگاه روایات در فهم آیات قرآن

درس هشتم: کاربرد روایات در فهم قرآن

درس نهم: گستره سنّت و حدیث

درس دهم: ویژگی های حدیث شیعه (۱)

درس یازدهم: ویژگی های حدیث شیعه (۲)

درس دوازدهم: ویژگی های حدیث شیعه (۳)

درس سیزدهم: ویژگی های حدیث اهل سنّت (۱)

درس چهاردهم: ویژگی های حدیث اهل سنّت (۲)

درس پانزدهم: اعتبارسنجی حدیث درس شانزدهم: عدالت صحابه