روش فهم عمومی متون دینی

کتاب «روش فهم عمومی متون دینی با رویکرد روان‌شناختی» نوشته‌ی دکتر عباس پسندیده از آثار برجسته و نوآورانه در حوزه‌ی روان‌شناسی دین و فهم دینی است که با رویکردی علمی، عمیق و میان‌رشته‌ای، تلاش دارد تا فرآیند درک و تفسیر متون مقدس را از دیدگاه روان‌شناسی بررسی کند.
در این اثر ارزشمند، نویسنده با نگاهی جامع و تحلیلی نشان می‌دهد که فهم دینی نه یک فعالیت صرفاً ذهنی و عقلی، بلکه پدیده‌ای چندوجهی است که از ساختار روانی، عاطفی و تجربی انسان تأثیر می‌پذیرد.

دکتر عباس پسندیده با بهره‌گیری از مبانی روان‌شناسی شناختی و عاطفی، به تبیین این مسئله می‌پردازد که هیجانات، انگیزه‌ها، پیش‌فرض‌ها، باورها و تجربیات زیستی انسان، در نحوه‌ی درک او از متون دینی نقش مهمی دارند. از نگاه نویسنده، هیچ فهمی از قرآن و حدیث جدا از روان انسان تحقق نمی‌یابد؛ زیرا ذهن انسان، فیلتر اصلی دریافت پیام الهی است.

کتاب در فصل‌های مختلف خود، به بررسی جنبه‌های مختلف این موضوع می‌پردازد؛ از جمله:

• مفهوم‌شناسی فهم عمومی متون دینی و تمایز آن با فهم تخصصی
• نقش روان در شکل‌گیری برداشت‌های دینی
• موانع روان‌شناختی در فهم صحیح متون مقدس
• تأثیر محیط، فرهنگ و تجربه‌های فردی در ادراک معنایی متون
• مدل پیشنهادی برای بهبود و ارتقای فهم عمومی دینی در جامعه امروز

از مهم‌ترین دستاوردهای کتاب، ارائه‌ی مدلی منسجم است که در آن شناخت علمی و تجربه دینی در تعامل با یکدیگر قرار می‌گیرند. در این مدل، انسان به عنوان موجودی با ظرفیت‌های عقلانی و عاطفی معرفی می‌شود که هر دو باید در تفسیر و درک پیام الهی به کار گرفته شوند. نویسنده به طور دقیق و مستدل توضیح می‌دهد که چرا برخی برداشت‌ها از دین نادرست یا سطحی‌اند و چگونه می‌توان با اصلاح نگرش‌های ذهنی و روانی، به فهمی ژرف‌تر، انسانی‌تر و عقلانی‌تر از دین رسید.

یکی از نقاط قوت کتاب، نثر علمی و در عین حال روان و قابل فهم آن است. دکتر پسندیده با زبانی دقیق، اما دور از پیچیدگی‌های تخصصی، مفاهیم دشوار را به‌گونه‌ای بیان می‌کند که هم برای پژوهشگران حوزه و دانشگاه و هم برای علاقه‌مندان عمومی قابل درک و مفید باشد.

این کتاب نه تنها از نظر نظری دارای ارزش است، بلکه در عرصه‌ی کاربردی نیز تأثیرگذار است. مخاطب پس از مطالعه آن درمی‌یابد که برای فهم درست دین، باید علاوه بر آگاهی از متون و تفاسیر، به شناخت درونی خود نیز بپردازد. چرا که بسیاری از برداشت‌های نادرست دینی، ریشه در تعصبات، هیجانات کنترل‌نشده و پیش‌فرض‌های ذهنی دارد.

از این جهت، کتاب «روش فهم عمومی متون دینی با رویکرد روان‌شناختی» می‌تواند به عنوان منبعی علمی برای دوره‌های آموزشی فهم قرآن و حدیث، روان‌شناسی دین، و مطالعات میان‌رشته‌ای مورد استفاده قرار گیرد.

در مجموع، این اثر تلاشی است برای پیوند میان «علم روان‌شناسی» و «علم دین‌شناسی»، تا با نگاهی نو، مسیر فهم دقیق‌تر و عمیق‌تر از پیام وحی هموار شود. مطالعه‌ی این کتاب به همه‌ی کسانی که دغدغه‌ی شناخت دینی دارند – از پژوهشگران و دانشجویان گرفته تا طلاب و مبلغان دینی – توصیه می‌شود.