فضیلت و اهمیت
زیارت عاشورا معروف‌ترین زیارتنامه امام حسین(ع) است. این زیارتنامه حدیث قدسی و از سوی خداوند رسیده است.[۱] شیعیان و علمای شیعه در ایام مختلف سال آن را به تنهایی یا به صورت جمعی قرائت می‌کنند.[۲] گفته شده تداوم خواندن این زیارت، آثار و برکات ویژه‌ای به دنبال دارد.[۳]
به گفته میرزا ابوالفضل تهرانی، از علمای شیعه در قرن سیزده و چهاردهم قمری، از زیارت عاشورا در برآورده شدن حاجات، آن قدر برکات و منافع دنیوی و آثار و خواص شگفت‌آور نقل شده است که قابل شمارش نیست.[۴]
برپایه روایت صفوان بن مهران، امام صادق(ع) و پدران معصوم آن حضرت ضمانت کرده‌اند .که هر کس این زیارت و دعای بعد از آن را از دور یا نزدیک بخواند. زیارتش مقبول درگاه خدا، دعایش مستجاب، حاجاتش برآورده شده. مورد شفاعت قرار گرفته و حتی شفاعتش درباره دیگران نیز پذیرفته شده. و اهل بهشت خواهد بود.[۵] در پایان روایت صفوان آمده است: .ای صفوان هرگاه حاجتی داشتی، در هر مکان که بودی. این زیارت و دعای بعد از آن را بخوان. و حاجتت را از خدا بخواه که از جانب خداوند برآورده خواهد شد.[۶]
به گفته میرزا جواد تبریزی، از مراجع تقلید معاصر. در اهمیت این زیارتنامه همین بس که علمای بزرگ شیعه همچون ابن قولویه. شیخ طوسی، ابن مشهدی، سید ابن طاووس.علامه حلی، شهید اول و دیگران در طی قرون متمادی آن را نقل کرده‌اند.[۷]
ثواب قرائت زیارت عاشورا
براساس روایتی که علقمه بن محمد حضرمی از امام باقر(ع) نقل کرده است.کسی که پس از سلام بر امام حسین و دو رکعت نماز، زیارت عاشورا را بخواند، هزار هزار حسنه به او عطا می‌شود، هزار هزار گناه از او محو می‌شود و هزار هزار درجه بالا می‌رود .و از کسانی خواهد بود که در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسیده‌اند. هم درجه با آنان خواهد بود. همچنین او در ثواب تمام انبیا، رسولان و هر کس که امام حسین را از روز شهادتش تا کنون زیارت کرده است.
شریک خواهد بود.[۸] در این روایت آمده است که امام پنجم شیعیان بعد از نقل این زیارت، فرمود: «ای علقمه! اگر توانستی هر روز از عمرت حسین(ع) را با این زیارتنامه، زیارت کنی. این کار را انجام بده، پس برای تو ثواب تمام این زیارت است.»[۹] بر پایه روایت مذکور، کسی که با این زیارتنامه، امام حسین(ع) را در روز عاشورا از دور زیارت کند، تمام آن ثواب‌ها نیز برایش نوشته می‌شود.[۱۰]
اعتبار سندی زیارت عاشورا
به گفته آیت الله سید موسی شبیری زنجانی، حدیث‌شناس و عالم رجالی شیعه، علمای امامیه درباره وثاقت سند زیارت عاشورا اجماع دارند .و همه آنها اصل زیارت عاشورا را امری قطعی و مسلم می‌دانند.[۱۱] آیت الله شبیری همچنین معتقد است علاوه بر تاییدات غیبی که زیارت عاشورا دارد، سند نقل شده در کتاب مصباح المتهجد سندی صحیح است. [۱۲] او از دو طریق صحت این سند را تبیین می‌کند.[۱۳] آیت الله میرزا جواد تبریزی نیز معتقد است که زیارت عاشورا نیازی به بررسی سندی ندارد؛ زیرا این زیارت، مشهور و جزو شعارها و باورهای شیعه شده است و مضامین آن نیز در روایات صحیح وجود دارد.[۱۴]
قدیمی‌ترین متنی که زیارت عاشورا در آن نقل شده، کامل الزیارات[۱۵] نوشته ابن قولویه در قرن چهارم هجری است. در این کتاب، متن زیارت عاشورا از امام باقر(ع) نقل شده است.[۱۶] به گفته ابوالمعالی محمد کلباسی،[۱۷] از مجتهدان قرن سیزدهم هجری که شرحی بر زیارت عاشورا نگاشته، شیخ طوسی در کتاب مصباح المتهجد[۱۸]، این زیارت را با سندی دیگر از امام باقر(ع) نقل کرده است.[یادداشت ۱] برخی از محققان معاصر معتقدند شیخ طوسی زیارت عاشورا را از کامل الزیارات نقل کرده است.[۱۹]
در متن زیارت عاشورای نقل شده از سوی ابن قولویه و شیخ طوسی، اختلافاتی وجود دارد. همچنین در محتوای زیارت عاشورا، شواهدی هست که نشان می‌دهد این زیارت در اواخر حکومت امویان بیان شده است.[۲۰]
زیارت عاشورا زیارت‌نامه‌ای برای زیارت امام حسین(ع) و دیگر شهدای کربلا در روز عاشورا است. این زیارتنامه حدیث قدسی است و از امام محمد باقر(ع) نقل شده است. سند این زیارت را صحیح و بی‌نیاز از بررسی دانسته‌اند.