اصول دین

دانش‏نامه عقاید اسلامى‏ در باره ترجمه‏ « دانش‏نامه عقاید اسلامى» از نگاه قرآن و حدیث، برگردانِ« موسوعه العقائد الإسلامیه» اثر محمد محمدى رى شهرى، به فارسى است که در سال ۱۳۸۴ ش، به همراه متن اصلى عربى، به‏صورت ترجمه روبه‏رو، با ترجمه فاضلان ارجمند، آقایان: رضا برنج‏کار، على نقى خدایارى، عبد الهادى مسعودى و مهدى مهریزى، انجام گرفته است. تعدّد مترجمان در این اثر، بالطبع، باعث اندکى تفاوت در سبک ترجمه شده است. روش ترجمه در این اثر، عمدتاً لفظگرایى- و نه البته ترجمه صرفا لغوى یا تحت اللفظى- است؛ یعنى مترجمان کوشیده‏اند تا واژه‏ها و یا ساختار به کار رفته در متن، به‏گونه‏اى در زبان مقصد، حفظ شود. ترجمه این اثر، به سبب اشتمال آن بر پاره‏اى اصطلاحات غیر قابل ترجمه، دشوارى ویژه‏اى داشته است. تا جایى که متن کتاب و ظرفیت زبان فارسى اجازه مى‏داده، تلاش شده است که براى واژه‏ها و اصطلاحات و عبارت‏ها، معادل‏هاى مناسبى یافت شود و گاه نیز براى حفظ جامعیت معناى پاره‏اى از اصطلاحات، ناگزیر و به شرط گویا بودن آنها در زبان فارسى، آنها را به همان زبان عربى آورده‏اند. روش ترجمه، چنین است که براى اتقان و هر چه بهتر شدن ترجمه، پس از ترجمه مترجم، گروه ترجمه نیز آن را از آغاز تا پایان، به دقّت، جمله به جمله و کلمه به کلمه، بررسى و مقابله مى‏کند تا خطاهاى احتمالى آن برطرف شود. در ترجمه آیات، در جلدهاى نخست، از ترجمه آقاى دکتر محمد مهدى فولادوند استفاده شده است و در جلدهاى پایانى، مترجمان با استفاده از منابع لغت و تفسیر، خود، اقدام به ترجمه آیات نموده‏اند و از ترجمه‏هاى قرآن، به‏ویژه ترجمه‏هاى دکتر جلال الدین مجتبوى، دکتر محمّد مهدى فولادوند و آیه اللّه ناصر مکارم شیرازى نیز استفاده کرده‏اند. منابع احادیث، تنها در پانوشت صفحات عربى یاد شده‏اند. متن عربى مقدمه که از فارسى برگردان شده و نیز متن عربى مقالات و تحلیل‏هایى که در آغاز باب‏ها و فصل‏ها و یا در پایان آنها آمده‏اند، براى پرهیز از تطویل، در این چاپ( عربى- فارسى)، تا جاى ممکن، حذف شده است. در پاره‏اى موارد که مفاهیم یا مکان‏ها و دیگر اعلام، ناشناخته بوده و نیاز به توضیح داشته‏اند، از سوى مترجمان گرامى، توضیح نوشته شده است. نخستین و مهم‏ترین ویژگى این دانش‏نامه، استناد آن به قرآن کریم و برهان عقلى است. راه‏یابى به قرآن و برهان، در کنار احادیث مأثور، عقاید دینى را ریشه‏دار مى‏سازد. تمام سعى و تلاش بر آن بوده تا این دانش‏نامه، به‏گونه‏اى تنظیم شود که تمامى آیات و احادیث مربوط به موضوعات متنوع عقیدتى را در بر گیرد که در این راستا از رایانه استفاده شده؛ ضمن اینکه اگر سخنى نادرست، به پیشوایان دین، منسوب است، مورد نقد و بررسى قرار گیرد. براى دست‏یابى آسان پژوهش‏گران به احادیث عقیدتى و فراهم‏سازى بستر فهم دقیق محتواى آنها، دانش‏نامه، احادیث مربوط به هر موضوع را در تبویبى منطقى از کلّى به جزئى، در خود جاى داده است. تلاش شده در حدّ توان و با حفظ جامعیت، حجم دانش‏نامه را پایین بیاورند. در این راستا احادیث هم‏معنا حذف شده و به ذکر نشانى و اختلاف آنها در پاورقى اکتفا گردیده است. در درآمد دانش‏نامه، شمارى از مباحث روز و مورد نیاز پژوهش‏گران در عرصه مسائل اعتقادى، به بحث گذارده مى‏شود. در ابتدا و یا انتهاى بسیارى از بخش‏ها و فصل‏هاى دانش‏نامه، نتیجه‏گیرى، تحلیل و نقدهایى به چشم مى‏خورد که ساختار و حدود آن بخش و فصل را نشان مى‏دهد. وضعیت کتاب‏ در پایان هر جلد، فهرست تفصیلى آن بخش از کتاب قید شده است.