علم و حکمت در قرآن و حدیث

علم و حکمت در قرآن و حدیث پیشگفتار الحمد للّه رب العالمین والصلاه والسلام على عبده المصطفى محمّد وآله الطاهرین وخیار صحابته أجمعین در جهان امروز که علم با همه پیشرفتهاى چشمگیر و حیرت انگیز از حلّ مشکلات اساسى جامعه بشر عاجز مانده است ، آشنایى با دیدگاههاى اسلام در باره علم و معرفت مى تواند گامى بلند و مؤثر در ایجاد تحولى عظیم و سازنده و گره گشا باشد . از آغاز تدوین حدیث در تاریخ اسلام به دلیل اهمیتى که اسلام براى علم و آگاهى قایل است ، همه جوامع حدیثى بخشى را به طرح دیدگاههاى این آیین آسمانى در باره علم و معرفت اختصاص داده اند؛ لیکن متاسفانه هنوز مجموعه اى که نصوص اسلامى را در این باره یکجا و مستقل به صورت موضوعى در اختیار پژوهشگران قرار دهد ، در میان تألیفات اصحاب حدیث یافت نمى شود . کتابى که در برابر شما است، چهارمین مجموعه مستقل از «موسوعه میزان الحکمه» و حاصل تلاش سالها تتبع و تحقیق در باره علم و معرفت از دیدگاه اسلام است و براى نخستین بار نصوص اسلامى در این زمینه را به صورت موضوعى در اختیار علاقمندان قرار مى دهد. در این کتاب تلاش شده با بهره گیرى از متن قرآن و احادیث اسلامى از طریق فریقین، دیدگاههاى اسلام در باره جایگاه علم و معرفت ، حقیقت علم ، آثار علم ، مبادى و موانع معرفت ، تعلیم ، تعلّم و عالم به طور مبسوط به جهان علم و دانش عرضه شود . گفتنى است براى تکمیل مباحث مربوط به معرفت شناسى از دیدگاه قرآن و حدیث، ملاحظه کتاب «خرد گرایی در قرآن و حدیث» [۱] پنجمین اثر مستقل منتشر شده از مجموعه داش نامه قرآن و حدیث نیز ضرورى است . شایسته یادآوری است که این کتاب ، پیش از این یکبار به صورت دو جلدی انتشار یافته و اکنون در ویرایش جدید با صفحه آرایی نوین ، در یک جلد ، تقدیم خوانندگان گرامی میگردد. به علاوه ، در نسخه کنونی ، برخلاف گذشته پانوشت های مربوط به هر صفحه ، ذیل همان صفحه گنجانده شده است که طبعا موجب سهولت استفاده از کتاب می گردد. به امید روزى که همه دانش پژوهان در سراسر جهان بویژه دانشجویان علوم اسلامى، با بهره گیرى از رهنمودهاى اسلام و منوّر ساختن خود به نور علم و حکمت، ظلمتکده جهان را روشن سازند ، و دانش را از بردگى سرمایه داران و زورمداران رها ، و در خدمت انسانیت قرار دهند . در پایان لازم مى بینم که از همه برادران عزیز «پژوهشکده علوم و معارف حدیث» که مرا در تألیف این مجموعه ارزشمند یارى رساندند ، تشکّر کنم . بویژه از برادر فاضل وبزرگوار حجّه الإسلام والمسلمین شیخ رضا برنجکار که مسؤولیّت گردآورى احادیث کتاب را به عهده داشته اند . خداوند در دنیا وآخرت به همه آنان جزاى خیر دهد . محمّد محمّدى رى شهرى سوم صفر ۱۴۳۲ ۱۸ دی ۱۳۸۹ [۱] این کتاب در سه بخش : «العقل» ، «الجهل» و «الجاهلیه» در سال «۱۳۷۸» منتشر شده است .